مختصر زندگی‌نامه صوفی غلام نبی عشقری

عبدالرحیم خان بازرگان از بازماندگان داده‌شیر، بازرگان عصر شیر علیخان، که در چهلتن پغمان محل رهایش بهاری و در بارانه کابل  منزلگه داشت.

در سخاوت و جوانمردی در عصر خود بی نظیر بود.

در سال 1271 ه‌ش مطابق 1312 ه ق عبدالرحیم خان که تازه از سفر بخارا بازگشته بود خداوند به او پسری ارزانی نمود که اسمش را غلام نبی گذاشتند.

دوستانیکه در جشن تولد این نوزاد پاک نهاد اشتراک ورزیده بودند از اولین برخورد با چشمان گیرا و جبین باصفای او دریافتند که این طفل، طفل عادی نبوده و با همدیگر میگفتند:

کاین پریرو در جوانی ماه تابان میشود.

در مسیر ایام این پیش بینی شان بحقیقت پیوست.

شاعر بلند آوازه فقیر و مجرد(مجرد از همه چیز و همه کس) صوفی واراسته و قلندر درویش مشرب کشور گردیدند. مال و متاع، باغ و زمین چهلتن، خانه و سرای بارانه کابل را فدای قدم دوستان خدا و طعمه حریق عشق سوزان معنوی نموده و از متاع دنیا جز غرفه چوبین و محقر که تا آخرین لحظه زندگی در آن زیست داشتند. و در این باره خودشان چنین فرموده اند:

شنو اول تو از نام و نشانم

که واقف گردی از شرح وبیانم

غلام نبی بود در نامم

که در بارانه کابل مقامم

تجارت پیشه ما بود چندی

به هرجا بود از ما بار و بندی

تمام هستی ما رفت برباد

نصیبم بینوایی بود و اوداد

شیر محمد خان بازرگان مشهور به داده شیر، پدر کلان صوفی عشقری از ده بید سمرقند، به کابل مهاجرت کرده بود چنانچه صوفی عشقری خود فرموه است:

شهرتم باشد اگرچه عشقری کابلی

از بخارای شریف آبا و اجداد من است

عبدالرحیم خان از دو همسر، دو پسر و دو دختر از خود باز ماند، از پسران یکی غلام جیلانی و دیگری غلام نبی عشقری است.

عشقری پنج ساله بود که پدر خود را از دست داد و هشت ساله بود که غلام جیلانی برادرش وفات نمود و نه ساله بود که وفات مادرش داغی به داغ هایش افزود. و عشقری از کودکی تا آخر عمر تنها ماند و زن نگرفت و .

زال دنیا را چه خوش گفت عشقری

یک طلاق و دو طلاق و سه طلاق

و فرزندی جز اشعار زرین آبدارش از او باز نماند:

بعد مرگ من نخواهد ماند آثار دگر

قدر اشعار مرا دانی که اولاد من است

این داغهای پیهم زمینه تحصیل را جز قرآنکریم که نزد در مسجد محله خوانده بود و تا هنوز از نوشتن بهره ای نبرده بود بکلی محدود ساخته و از معارف عارضی زمانش دور نگهداشت. و تا سن هفده سالگی بنابر مصروفیت امور تجارتی از محیط و ماحول خویش جدا بود.

عشقری با طبع حساس خود بارها از کابل الی مزار شریف پیاده طی طریق نموده که این فاصله را در بیست و یک روز می پیموده است و باری هم راه سفر به بخارای شریف را پیاده در پیش گرفته از مزار شریف تا بخارا را در مدت بیست و دو روز رسیده. در آنجا از حلقه های مثنوی خوانی و بیدل خوانی و حضرت شاه نقشبندی  مستفیض گردیده پس از پنج ماه اقامت در بخارا دوباره بوطن بازگشت نموده است.عشقری به خوانش و نوشتن اشعار حضرت بیدل علاقه خاص داشته چنانکه خود میگوید:

عشقری را گر مددگار حضرت بیدل نشد

از کجا آورده است این موج طوفان زیر پاست

و در مشرب بیدل عشق را رهنمای خود قرار داده و از فیوضات پرتوجمال محبوب با بال عشق پرواز ملکوتی میی نمایند. و به منظور دیدار محبوب چراغ انتظار خود را روشن گذاشته میگوید:

پیر گردیدم دوتاشد پیکرم لیکن هنوز

همچو مینای می از شوق تو قلقل میکنم

نا امید از مقدم جانان نیم تا شام مرگ

کی چراغ انتظار خویش را گل میکنم

در اشعار صوفی عشقری روحیه انتقادی بیدار و تند جلوه گر است. او هنگامیکه در سال 1314 ه‌ش مسدس معروف (آفرینت ای قلندر ترک دنیا کرده ای) را به شیوه سخت انتقادی و تند سرود و همه خلاهای اخلاقی اجتماعی را در آن بیان نمود.

مغرضین کوتاه نظر مسدس مذکور را برای حضرت فضل عمر مجددی نورالمشایخ که وزیر عدلیه آن زمان بود برده ضمنآ خاطر نشان نمودند که منظور اصلی عشقری شخص شما هستید. وزیر موصوف مسدس را مطالعه نموده بعدآ به مغرضین گفتند:

هرکسیکه چنین رویه خرافات پسندی و عوامفریبی را پیشه خود سازد مبارزه علیه او وظیفه همه عناصر جامعه است.

صوفی عشقری با انشآ این مسدس رسالت و جدانی خویش را انجام داده است.

او با این جوابات عالمانه زبان اهل غرض را کوتاه نموده و سنگ سرد نا امیدی را به سینه شان کوبید.

همچنان ابیات عامیانه دیگری نیز دارد. مانند.

نگارا از هجوم عشق بازان

سر کوی تو شور بازار واریست

از این دکتور ها صرف نظر کن

که از که تا به مه بیطار واریست

غنی گردان الهی عشقری را

که گنکس و گول و بی نصوار واریست

خلاصه اینکه صوفی عشقری در کلیه شکل های شعر متداول زمانش از قصیده تا غزل،مثنوی،رباعی،مخمس،مسدس، و دو بیتی طبع آزمایی نموده که از هر کدام آن فایق بدر آمده.

بلاخره صوفی عشقری در نهم سرطان 1358 ه‌ش بعد از مریضی ایکه عاید حال شان بود روی در نقابخاک کشیده و در شهدای صالحین مدفون گردید.

انالله و اناالیه راجعون

نویدالله جهش

سایپر دراگون syper-drakon برداشت پول روبل روسیه بدون سرمایه گذاری

افیلیت مارکتینگ (Affiliate Marketing) یا سیستم همکاری در فروش چیست؟

من تنها آریایی ام ...